Wojciech Józef Skarszewski

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	6 lutego 1791
Miejscowość	Warszawa
Konsekrator	Antoni Onufry Okęcki
Współkonsekratorzy	Kacper Kazimierz Cieciszowski; Tymoteusz Gorzeński
Konsekrowani biskupi
Józef Szczepan Koźmian	4 czerwca 1820
Jan Marceli Gutkowski	1 października 1826
Franciszek Pawłowski	27 maja 1827
Współkonsekrowani biskupi
Józef Gembart	20 listopada 1814

Wojciech Józef Skarszewski
	Prymas Królestwa Polskiego
Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1743 ; Janów
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1827 ; Warszawa
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie
	Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania	1824–1827
	Biskup diecezjalny lubelski
Okres sprawowania	1805–1824
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	21 lipca 1776
Sakra biskupia	6 lutego 1791
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wojciech Józef Skarszewski herbu Leszczyc (ur. 10 listopada 1743, zm. 12 czerwca 1827 w Warszawie) – biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny chełmski w latach 1791–1805, biskup diecezjalny lubelski w latach 1805–1824, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w latach 1824–1827, pisarz wielki koronny, podkanclerzy koronny.

Życiorys

Pełnił funkcję sekretarza Rady Nieustającej w 1788^[2]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego^[3]. Sprzeciwiał się konstytucji 3 maja, został konsyliarzem konfederacji targowickiej^[4] i jako jeden z nielicznych senatorów duchownych wziął udział w sejmie rozbiorowym grodzieńskim w 1793. Na sejmie grodzieńskim w 1793 został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem^[5]. Podczas sejmu agitował za ratyfikacją traktatów rozbiorowych. Z ramienia konfederacji targowickiej mianowany został w 1793 członkiem Komisji Edukacyjnej Koronnej^[6]. Był członkiem konfederacji grodzieńskiej 1793 roku^[7]. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję, a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski^[8]. Sejm grodzieński (1793) nominował go do Komisji Edukacji Narodowej^[9]. Zwalniał z przysięgi na wierność Konstytucji 3 maja. W czasie insurekcji kościuszkowskiej został aresztowany i 11 września 1794 skazany przez Sąd Kryminalny Wojskowy na karę śmierci. Uniknął szubienicy dzięki osobistej interwencji nuncjusza papieskiego Laurentiusa Litty^[10] i nakłonionego do tego przez króla, prawicę i Radę Najwyższą Narodową Tadeusza Kościuszkę (wywołało to oburzenie wśród jakobinów).

Od 1806 był biskupem lubelskim^[11], a od 4 września 1823 był wikariuszem kapitulnym archidiecezji warszawskiej. W dniu 11 lipca 1824 został prekonizowany na arcybiskupa metropolitę warszawskiego^[12]. Jednocześnie był prymasem Królestwa Polskiego^[11].

W Królestwie Polskim został senatorem i jako obrońca nierozerwalności małżeństwa przyczynił się w 1820 do upadku ministra oświecenia publicznego Stanisława Kostki Potockiego.

Biskup zdawał się tolerować na swym terenie szerokie wpływy wolnomularstwa. Wydaje się, że nawet w roku supresji zakonów skłonny był współpracować z władzami w sprawach skarg masonów na potępiających ich księży. W końcu jednak przywołał bullę Klemensa XII z 1738, zakazującą katolikom przynależności do masonerii^[13].

Jego szczątki znajdują się w podziemiu archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W czasach II Rzeczypospolitej wśród lewicowej młodzieży przyjął się zwyczaj zostawiania na jego trumnie sznura szubienicznego.

Ordery i odznaczenia

Order Świętego Stanisława (1787)^[14].
Order Orła Białego (1791)^[15].

Przypisy

↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 319.
↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]
↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 308.
↑ S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 153.
↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11.
↑ „Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).
↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 54.
↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.
↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.
↑ Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864, wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.
↑ ^a ^b MichałM. Czajka MichałM., MarcinM. Kamler MarcinM., WitoldW. Sienkiewicz WitoldW., Leksykon Historii Polski, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1995, s. 687, ISBN 83-214-1042-1, OCLC 69545827 .
↑ GrzegorzG. Kalwarczyk GrzegorzG., Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 31, ISBN 978-83-7821-118-1, OCLC 948875463 .
↑ M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 50–51.
↑ Z. Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 254.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 218.

Linki zewnętrzne

Wojciech Józef Skarszewski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-16] (ang.).
Pisma Wojciecha Józefa Skarszewskiego w bibliotece Polona

[1] Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 319.

[2] Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s]

[3] Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 308.

[4] S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 153.

[5] Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11.

[6] „Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny”. 1793, nr 36 + dod., s. 709 (mylnie 789).

[7] Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 54.

[8] Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.

[9] Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 344.

[10] Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864, wybór źródeł opracował Otton Beiersdorf, Wrocław 1960, s. XXIII.

[leksykon-11] MichałM. Czajka MichałM., MarcinM. Kamler MarcinM., WitoldW. Sienkiewicz WitoldW., Leksykon Historii Polski, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1995, s. 687, ISBN 83-214-1042-1, OCLC 69545827 .

[12] GrzegorzG. Kalwarczyk GrzegorzG., Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 31, ISBN 978-83-7821-118-1, OCLC 948875463 .

[13] M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 50–51.

[14] Z. Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006, s. 254.

[15] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 218.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)